” De overblijfselen van gisteren

verrijken de landschappen van vandaag.”

Met dit idee ging de Oostenrijkse fotograaf Alfred Seiland op pad en maakt hij sinds 2006 unieke foto’s van overblijfselen uit de Romeinse tijd. Foto’s van indrukwekkend goed bewaarde monumenten en vervallen ruïnes die dikwijls in contrast staan met het hedendaagse leven. Ongeveer 150 van zijn unieke en kleurrijke foto’s worden tentoongesteld in het Gallo-Romeins museum in Tongeren en dit nog tot 15 januari 2023. 

(alle foto’s in dit artikels zijn gemaakt van foto’s van Alfred Seiland en de quotes zijn te lezen in het derde deel van de tentoonstelling)

In 2006 werd Alfred Seiland uitgenodigd door The New York Time Magazine om foto’s te maken van de opnames voor de tv-serie “Rome”. Door deze opdracht, die plaatsvond in de filmstudio’s Cinecittà in Rome, raakte hij steeds meer geïnteresseerd in het oude Rome en de Romeinen. Hij begon foto’s te maken van ruïnes en monumenten uit de tijd van de Romeinen en zijn doel was om foto’s te maken in alle landen die tenminste voor een deel tot het Romeinse Rijk hebben gehoord. Hij maakt niet alleen foto’s waar de Romeinse sporen nog zichtbaar zijn maar ook van plaatsen die wel heel belangrijk waren in de tijd van de Romeinen. Op sommige foto’s herken je heel bekende monumenten zoals de Pont du Gard in Frankrijk of het Colosseum in Rome. Maar tijdens de wandeling langs de foto’s ga je ook minder bekende plekken tegenkomen waar de Romeinen zijn geweest en waar je nog steeds hun aanwezigheid kan voelen door de prachtige foto’s van Seiland. 

In een aantal landen heeft Seiland nog geen foto’s kunnen maken door de politieke situatie en de onveiligheid in de landen. Maar hij laat zich niet afschrikken door de eventuele hindernissen die hij tegenkomt zoals de toegankelijkheid van sommige sites. Zo maakte hij onder meer een foto van de marmergroeve van Pardais in het oosten van Portugal waar hij op de rand van de open mijn is gaan staan. Hij had daarvoor geen toestemming gekregen maar hij heeft er wel een schitterende foto met een geweldig perspectief aan overgehouden.

Ook zie je foto’s die gemaakt zijn voor er oorlog was in het land, bijvoorbeeld zoals onderstaande foto die Seiland in Syrië heeft gemaakt in 2011. Het Romeinse theater in Palmyra is hier nog helemaal in tact terwijl dit er zo niet meer staat door de bombardementen. 

De fotograaf legt niet alleen de archeologische resten uit de Romeinse tijd vast, maar de relatie tussen oud en nieuw staat centraal in zijn werken. Op sommige foto’s valt het heden zelfs meer op dan het verleden. Hij maakt niet zomaar een foto van dat wat hij ziet, maar hij ziet een landschap en wacht op het juiste moment om dit op foto vast te leggen. Dat kan met mensen op de voor- of achtergrond, een lichtinval of net zonder en ook het weer kan voor speciale effecten en verschillende foto’s zorgen. Hij vraagt ook bijna nooit of de mensen willen poseren maar maakt zijn foto’s dikwijls met de ontspankabel zodat hij afstand kan nemen en kan afdrukken zonder de voorbijganger merkt dat er een foto wordt gemaakt. 

” Wat een naam krijgt, bestaat.

Een monument met een label

wordt een bestemming,

een reisdoel. De omweg waard.”

Onderaan de foto, onder het water, liggen de plaveien van de Heilige Weg in Milete, een antieke havenstad aan de westkust van het huidige Turkije. De weg verbond twee tempels voor Apolo, de Griekse en Romeinse god van muziek, kunsten en orakels. De ene tempel bevond zich in Milete en de tweede in Didyma dat 15 km verderop lag. Aan weerzijden van de weg was een zuilengalerij die je op de foto kan zien. Links op de foto zie je een Turks badhuis. 

Ten oosten van Rome ligt Tivoli dat in de Romeinse tijd bekend stond als Tibur. Keizer Hadrianus liet er rond 120 n.Chr. een gigantisch buitenverblijf optrekken waarin een waterbassin van 119 meter lang en 18 meter breed lag, de zogenaamde canopus. Het was een miniversie van het gelijknamige kanaal in Egypte dat de haven van Alexandrië  verbond met de Nijl. Op de foto hieronder zie je een stuk van de bogengalerij aan een korte zijde van het bassin dat weerspiegelt in het regenwater op de grond en vervolgens ondersteboven wordt gedraaid. 

Op de foto hieronder zie je het ondergrondse aquaduct in de Rinascente (Italiaanse warenhuisketen voor mode, cosmetica en huishoudelijke artikelen) in Rome. Tijdens de verbouwingen hebben archeologen deze Romeinse overblijfselen ontdekt, enkele bogen en een stuk muur van een Romeins aquaduct. Het gaat hier niet om zomaar een aquaduct, maar de Aqua Virgo. Dit aquaduct werd aangelegd in de eerste eeuw v.Chr. en is het enige aquaduct dat nog in werking is in Rome. Het levert namelijk het water aan de Trevifontein. Het zwembad op de foto dat je denkt te zien, is een print op de vloer. Het was een idee van Calvin Klein om de recentste badmode in de kijker te zetten. 

” Een stad van toen bezoeken…

Je komt aan huis

bij mensen die er niet meer zijn

Een reis door de tijd

is een reis over de grens

van je eigen leven.”

De volgende foto is genomen in de ontvangstruimte van de Villa Poppaea in Oplontis, volgens velen archeologen een buitenwijk van Pompei. Ze vermoeden dat ze eigendom was van Poppeae Sabina, de tweede vrouw van Keizer Nero. De muurschilderingen zijn uitzonderlijk goed bewaard gebleven en rechts op de foto zie je de resten van een muur en een verkoolde houten raamluik. 

De volgende foto is gemaakt in een bar in de wijk Testaccio in het zuiden van Rome. De wijk dankt zijn naam aan de Monte Testaccio, een afvalberg van scherven van amforen uit de Romeinse Tijd. De amforen kwamen aan per schip in de oude binnenhaven van Rome. Ze waren gevuld met Spaanse olijfolie en de lege amforen werden op de afvalberg gegooid die alsmaar groter werd. Het is weer open voor publiek maar je mag geen scherven meenemen wat in het verleden wel het geval was. Daarom zie je in verschillende bars en restaurants nog resten van de amforen. 

” Tastbare overblijfselen

overbruggen tijden.

Ze brengen ons van nu naar toen,

van toen naar nu.”

Nog tot 15 januari 2023 kan je deze foto’s en nog vele meer bewonderen in het Gallo-Romeins museum in Tongeren. Een combinatie tussen het heden en verleden en de foto’s worden afgewisseld met filmpjes waarin Seiland uitleg geeft over zijn werkwijze, inzichten en foto’s. Je krijgt uitleg bij de foto’s via de autogids en ook voor kinderen is er een aparte uitleg voorzien bij een groot deel van de foto’s. Ga zeker een kijkje nemen! 

Koop hier de IMPERIVM ROMANVM. Photographs 2005-2020 van Alfred Seiland.